Το Βυζάντιο και η εξωτερική πολιτική - Της Βασιλικής Πάλλα [ΣΧΛ]

Φαίνεται πως οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο τείνουν να γίνουν ένα ακόμα χαρακτηριστικό του ελληνικού καλοκαιριού, μαζί με τον ήλιο, την θάλασσα και την χωριάτικη σαλάτα. Παρότι για μια ακόμη χρονιά βλέπουμε την κλιμάκωση των επιθετικών διαθέσεων της Τουρκίας, υπάρχουν πολλοί που θεωρούν πως η όλη κατάσταση είναι ένα επικοινωνιακό παιχνίδι της κυβέρνησης, άρα δεν πρέπει να δίνουμε σημασία στην παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας. Άλλωστε, λένε, είμαστε μια χώρα σε βαθιά κρίση, έχουμε άλλα πράγματα να μας απασχολούν. Άλλοι, πολύ πιο θαρραλέοι στα λόγια, απορούν γιατί δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακομα τα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα των Ενόπλων Δυνάμεων για να σβήσουν από τον χάρτη την γειτονική χώρα. Καλούν, δηλαδή, σε κήρυξη γενικευμένου πολέμου. Τέλος, μια άλλη ομάδα κριτικών της πορείας που ακολουθείται εστιάζει σε περίεργα συνθήματα, όπως "το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του" και κάνει εμπεριστατωμένες αναλύσεις για το πως η Ελλάδα επιχειρεί να στερήσει από την Τουρκία βασικά της δικαιώματα.

Απάντηση σε όλους αυτούς δίνει για ακόμα μια φορά η ιστορία. Πιο συγκεκριμένα, η ιστορία των σχέσεων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με τα διάφορα τουρκικά κράτη στην Ανατολία. Η κατάληξη αυτής της αλληλεπίδρασης ήταν η τελική  νίκη των Τούρκων, με την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και την ανυπαρξία  ανεξαρτήτου ελληνικού κράτους μέχρι το 1821. Όμως, για ένα μεγάλο διάστημα ο Αυτοκρατορικός στρατός είχε μόνο νίκες απέναντι στους Σελτζούκους Τούρκους, που για ένα διάστημα αναγκάστηκαν να δεχτούν την επικυριαρχία της Αυτοκρατορίας. Ακόμα και μετα την μάχη στο Μυριοκέφαλο το 1176, όπου ένα μεγάλο τμήμα του Βυζαντινού στρατού καταστράφηκε(μετά την επιμονή ορισμένων αυλικών για συνέχιση του πολέμου), η αυτοκρατορία ανέκαμψε και κατάφερε να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Όμως, η ανεπαρκής ηγεσία και η  απροθυμία ή αδυναμία της κεντρικής κυβέρνησης να αφιερώσει χρόνο στις προβληματικές ακριτικές περιοχές μετέτρεψε την αποτυχία στο Μυριοκέφαλο σε σοβαρή στρατηγική ήττα.

Μερικά χρόνια αργότερα, οι Σελτζούκοι στο Ικόνιο παρέχουν άσυλο στον στασιαστή Θεόδωρο Μαγκαφά και πλησιάζουν όλο και περισσότερο στα παράλια της Μικράς Ασίας. Ακόμα και τότε όμως, ακόμα και μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, οι Βυζαντινοί ανακάμπτουν και καταφέρνουν να νικήσουν στην μεγάλης σημασίας μάχη της Αντιοχείας του Μεάνδρου το 1211.

Κατά βάση, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήθελε ειρήνη στα ανατολικά της σύνορα. Δεν την ενδιέφεραν τόσο οι μικρές προκλήσεις και αψιμαχίες, αλλά τις αντιμετώπιζε αποφασιστικά όταν έπρεπε, γιατί ήξερε πως μπορούσαν να εξελιχθούν σε καταστροφικές ήττες. Κάθε φορά που παραμελήθηκαν αυτές οι αρχές, η Αυτοκρατορία έχασε εδάφη και ερχόταν όλο και πιο κοντά στην τελική καταστροφή του 1453.

Πρέπει λοιπόν η σημερινή ελληνική πολιτική να διδαχθεί από την στρατηγική των προγόνων μας. Δεν πρέπει να αφήνουμε τα σύνορα μας να παραβιάζονται, χωρίς όμως να γινόμαστε πολεμοχαρείς. Πρώτο μέλημα της χώρας πρέπει να είναι η διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας και η συσπείρωση γύρω από την ηγεσία της τις κρίσιμες στιγμές. Γιατί κάθε χαμένη μάχη χάνεται πρώτα στο εσωτερικό μιας χώρας και μετά επί του πεδίου.