Το ρολόι, όργανο μέτρησης του χρόνου - Του Κωνσταντίνου Δ. Καρπούζα, Καθηγητού Φυσικής-Χημείας

Κάποιες φορές στην καθημερινότητα μας φαίνεται ότι περνάει γρήγορα για παράδειγμα, όταν βρισκόμαστε σε διακοπές και άλλες φορές ότι περνάει αργά, όταν παρακολουθούμε μια διάλεξη χωρίς ενδιαφέρον. Το ρολόγι βέβαια δείχνει ανεπηρέαστο την πάροδο του χρόνου.

Από τα παλιά μέχρι σήμερα.

Το πρώτο ρολόγι υποστηρίζουν οι ιστορικοί, ότι παρουσιάστηκε στην Κίνα το 2.679 π.Χ. Σήμερα χρησιμοποιούμε το δωδεκαδικό σύστημα μέτρησης του χρόνου, προπομπός του οποίου ήταν το εξηκονταδικό σύστημα που χρησιμοποιούσαν οι Βαβυλώνιοι το 2.000 π.Χ. Το έτος 1530 π.Χ. έχουμε στην Αίγυπτο τις πρώτες κλεψύδρες με νερό ή άμμο, που τις χρησιμοποίησαν οι Βαβυλώνιοι προηγουμένως και βεβαίως οι Έλληνες μεταγενέστερα. Το 550 π.Χ. ο μαθητής του Θαλή Αναξίμανδρος κατασκεύαζε ηλιακά ρολόγια. Ο Πλάτων (380 π.Χ.) ο Κτησίβιος και αργότερα ο Αρχιμήδης και πολλοί άλλοι κατασκεύασαν επίσης κάποιους τύπους ρολογιών.

Ένα από τα παγκοσμίως γνωστά ωρολόγια των ελληνορωμαϊκών χρόνων, που έχουν εντοπιστεί άθικτα, ανασύρθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία στο Πολύχρονο Χαλκιδικής. Το εύρημα έχει μεγαλύτερη σημασία, καθώς τα ηλιακά ρολόγια κατασκευάζονται για συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος, για ορισμένο δηλαδή τόπο. Το ρολόι όμως του Πολύχρονου έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να δείχνει τη σωστή ώρα κάθε ημέρας τόσο στην Χαλκιδική όσο και στη Ρώμη, τη Γαλλία ή την Κίνα.

Με το όνομα «Αέρηδες» καθιερώθηκε να λέγεται το αρχαίο μνημείο που βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης των Αθηνών. Το ρολόγι αυτό, με επίσημο όνομα «Ωρολόγιο του Κυρρήστου» θεωρείται πως το ανήγειρε ο Ανδρόνικος ο Κυρρήσιος. Είναι ένα οκταγωνικό κτίσμα, που στην κορυφή του έφερε ανεμοδείκτη. Κάτω από κάθε ανάγλυφη προσωποποίηση των οκτώ ανέμων, υπάρχουν εγχάρακτες ακτίνες σε διάφορους σχηματισμούς και αποτελούσαν ένα ηλιακό ρολόγι. Για τον υπολογισμό της ώρας σε ημέρες χωρίς ηλιοφάνεια υπήρχε μέσα στο κτίσμα εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού. Ο κατασκευαστής του μνημείου συνδύασε τις εφευρέσεις προηγούμενων κατασκευών, όπως του Αρχιμήδη, του Κλησίβιου και του Φίλωνα.

Τα πρώτα μηχανικά ωρολόγια ήταν ογκώδεις συσκευές με μηχανισμό με αντίβαρα, χωρίς να περιέχουν δείκτες. Το αρχαιότερο από αυτά στην Αγγλία είναι του καθεδρικού Ναού του Σόλσμπερι. (1386 μ.Χ.)

Περί στα 1582 μ.Χ. ο Γαλιλαίος παρατήρησε την χαρακτηριστική ιδιότητα του εκκρεμούς, μετρώντας τον χρόνο που έκαναν οι πολυέλαιοι του καθεδρικού ναού της Πίζας όταν ταλαντεύονταν. Ανακάλυψε ότι οι ταλαντώσεις τους ήταν ισόχρονες και σκέφθηκε ότι μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την μέτρηση του χρόνου. Την παρατήρηση αυτή αξιοποίησε ο Ολλανδός Κρίστιαν Χόυχενς από το 1656 και μετά. Ρολόγια με κίνηση αντιβάρων και μικρά εκκρεμή αναρτώνται σε τοίχους. Αργότερα εισήχθη το μακρό εκκρεμές δευτερολέπτων από τον Άγγλο Κλέμενζ. Μετά το 1500 εμφανίστηκαν τα πρώτα φορητά ρολόγια, όταν χρησιμοποιήθηκε το ελατήριο. Ως περίπου το 1580 οι μηχανισμοί των φορητών ωρολογίων κατασκευάζονταν πλήρως από σίδηρο αλλά στη συνέχεια άρχισε η χρήση του ορείχαλκου. Η χρήση πολύτιμων λίθων άρχισε το 1704 με διαμάντια και ζαφείρια. Σήμερα χρησιμοποιούνται συνθετικοί λίθοι τα λεγόμενα «ρουμπίνια». Το 1780 στο Λονδίνο εκδόθηκε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την κατασκευή του αυτοκουρδιζόμενου ρολογιού.

Το πρώτο ηλεκτρικό ρολόγι μπαταρίας εφευρέθηκε το 1840. Είχε κινητήριο μηχανισμό ελατηρίου, χρησιμοποιούσε ηλεκτρικές ωθήσεις για την οδήγηση των δεικτών και τελειοποιήθηκε το 1905. Το συγχρονισμένο ηλεκτρικό ρολόι ανακαλύφθηκε το 1918 που κινείται συγχρονισμένο με την συχνότητα του ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία στην Ευρώπη είναι 50 Hertz, ενώ στις Ην. Πολιτείες είναι 60 Hertz.

Το 1880 ανακαλύφθηκε το φαινόμενο του πιεζοηλεκτρισμού από τους αδελφούς Κιουρί και ο πρώτος κρύσταλλος χαλαζία εφαρμόστηκε στην ωρολογοποιία το 1929. Ο χαλαζίας (και μερικοί άλλοι κρύσταλλοι) μπορεί να ταλαντώνεται σε υψηλές συχνότητες, έως 100.000 κύκλοι το δευτερόλεπτο, όταν διοχετευθεί σ’ αυτόν ηλεκτρικό ρεύμα. Το ρολόι με χαλαζία έχει ακρίβεια, ένα δευτερόλεπτο κάθε δέκα χρόνια.

Το πρώτο πραγματικά ακριβές ατομικό ρολόι έγινε το 1955 στο Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής του Ηνωμένου Βασιλείου και βασίστηκε στο άτομο καισίου-133 το οποίο ταλαντώνεται ακριβώς 9.192.631.770 φορές κάθε δευτερόλεπτο. Τα ατομικά ρολόγια είναι επίσης η βάση πολλών σύγχρονων εφαρμογών όπως π.χ. του GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης), αφού κάθε δορυφόρος περιέχει και ατομικό ρολόι.

Μηχανισμοί των ρολογιών.

Οι δύο μεγάλες κατηγορίες μηχανισμών είναι τα μηχανικά ρολόγια και τα ρολόγια quartz τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε υποκατηγορίες.

1. Μηχανικά ρολόγια. Έχουν ένα ελατήριο και γρανάζια τα οποία μεταφέρουν την ενέργεια του συσπειρωμένου ελατηρίου ως κινητική ενέργεια για το μηχανισμό του ρολογιού.

   Α) Κουρδιστοί μηχανισμοί. Πρέπει να τα κουρδίζουμε καθημερινά για να συσπειρωθεί το ελατήριο στο εσωτερικό του μηχανισμού και αυτό με τη σειρά του καθώς επανέρχεται στην αρχική του μορφή δίνει ενέργεια και κίνηση στα γρανάζια του ρολογιού μας.

   Β) Αυτόματοι μηχανισμοί. Το ρολόι μας μπορεί να κουρδίζει με την κίνηση του χεριού μας περιστρέφοντας ένα ρότορα (ένα βαρίδι) ο οποίος με τη σειρά του συσπειρώνει το ελατήριο. Το ρολόι είναι μηχανικό, δηλαδή έχει ελατήρια γρανάζια κ.λπ. και όχι ηλεκτρονικό (quartz). Λειτουργεί μόνο του αν το φοράς. Υπάρχουν αξιόπιστα αυτόματα ρολόγια σε τιμές πολύ κάτω από τα 1000 €. Ένα αυτόματο ρολόι ακίνητο λειτουργεί για περίπου από 36 έως 48 ώρες, ενώ κάποιοι αυτόματοι μηχανισμοί λειτουργούν ακίνητοι επί 100 ώρες.

2. Quartz μηχανισμοί. Το ρολόι χαλαζία (quartz) χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό ταλαντωτή που ρυθμίζεται από ένα κρύσταλλο χαλαζία (quartz) για τη μέτρηση του χρόνου. Το 1969 η Ιαπωνική Seiko έφτιαξε το πρώτο ρολόι χειρός με μηχανισμό quartz. Ο μηχανισμός αυτός είναι πολύ πιο οικονομικός σε σχέση με τους αυτόματους και κουρδιστούς μηχανισμούς και άρχισε η ραγδαία εξάπλωση των ρολογιών χειρός. Η πηγή της ενέργειας ενός quartz μηχανισμού διακρίνεται τρεις κατηγορίες.

   Α) Quartz μπαταρίας. Οι πιο κοινοί μηχανισμοί που συναντάμε στην πλειοψηφία των ρολογιών χρησιμοποιούν μια μπαταρία η οποία χρειάζεται αντικατάσταση κάθε 1,5 με 2 χρόνια.

   Β) Kinetic. Χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό αυτόματου και quartz μηχανισμού μετατρέποντας την κινητική σε ηλεκτρική ενέργεια και αποθηκεύοντας την σε ένα πυκνωτή.

   Γ) Ηλιακά ρολόγια. Έχουν διάφορες ονομασίες (solar, eco drive, touch solar, κ.ά.) και φορτίζουν μετατρέποντας το τεχνητό ή το φυσικό φως σε ηλεκτρικό το οποίο και αποθηκεύουν σε έναν πυκνωτή.

Ατομικό ρολόγι.

Το Ατομικό ρολόι είναι η διάταξη μέτρησης χρόνου που προσφέρει την υψηλότερη μέχρι σήμερα διαθέσιμη ακρίβεια μέτρησης. Τα ατομικά ρολόγια χρησιμοποιούνται από εθνικούς οργανισμούς προτύπων για τον καθορισμό του Διεθνούς ατομικού χρόνου και τον συγχρονισμό ρολογιών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, τον έλεγχο συχνότητας τηλεοπτικών σταθμών κλπ. Το πρώτο ακριβές ατομικό ρολόι καισίου κατασκευάστηκε στην Αγγλία το 1955.

Για την επιστημονική ακρίβεια θα αναφέρω τον ορισμό του δευτερολέπτου όπως τον λέει η Φυσική. Το δευτερόλεπτο ορίστηκε το 1967 από το Διεθνές σύστημα μονάδων (S.I.) ως το χρονικό διάστημα 9.192.631.770 περιόδων της ακτινοβολίας η οποία αντιστοιχεί στη μετάπτωση μεταξύ των δύο ενεργειακών σταθμών υπέρλεπτης υφής της θεμελιώδους κατάστασης του ατόμου του Καισίου-133 με ακρίβεια 0,0000000000000015 δευτερόλεπτα. Στο Μπόλντερ του Κολοράντο, στα εργαστήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST), βρίσκεται το ακριβέστερο ρολόι καισίου και μια αντίστοιχη συσκευή στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών. Θα μπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατομμύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο!

Για τον καθορισμό του διεθνούς ατομικού χρόνου χρησιμοποιείται ένα παγκόσμιο δίκτυο από 200 ατομικά ρολόγια που βρίσκονται σε πάνω από 50 εθνικά εργαστήρια. Ο χρόνος ζωής ενός ατομικού ρολογιού εξαρτάται από τα συστατικά του. Ατομικά ρολόγια που βασίζονται στις ταλαντώσεις Ρουβιδίου έχουν χρόνο ζωής 10 έτη, ενώ ατομικά ρολόγια Καισίου 133 έχουν διάρκεια ζωής 7 ετών. Πέρα από αυτά τα διαστήματα, η σταθερότητα της δομής των ατόμων μεταβάλλεται, με αποτέλεσμα τη μη ακριβή λειτουργία τους.

Η σύγχρονη βιομηχανία και κατ' επέκταση η οικονομία στηρίζεται στην ικανότητά μας να μετράμε με μεγάλη ακρίβεια το χρόνο. Το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού (GPS), για να υπολογίσει την ακριβή θέση, απαιτεί ακριβή γνώση του χρόνου που χρειάζεται για να φτάσουν στο συγκεκριμένο σημείο τα σήματα των ειδικών δορυφόρων GPS. Τα δίκτυα μηχανών και συστημάτων (δορυφόρων, κόμβων Internet, δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κτλ.), που ανέπτυξε η ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, για να πραγματοποιήσουν τις συντονισμένες ενέργειες που απαιτούνται, πρέπει να συμφωνούν με ακρίβεια στην ώρα.

Ο παγκόσμιος χρονομέτρης.

Στον κόσμο μας απαιτείται ένα παγκόσμιο δίκτυο ρολογιών. Ο ονομαζόμενος Παγκόσμιος Συντονισμένος Χρόνος, βάσει του οποίου ρυθμίζονται όλα τα ρολόγια των κρατών, εξαρτάται από την ακρίβεια της μέτρησης του χρόνου, και από την ακρίβεια σύγκρισης των χρόνων που δίνουν τα κέντρα μέτρησης του χρόνου σε όλο τον κόσμο. Έτσι, στο Μπόλντερ, το ρολόι πίδακα καισίου χρησιμοποιείται σαν μέτρο σύγκρισης για τη «ρύθμιση» άλλων ρολογιών μικρότερης ακρίβειας, αλλά πιο σταθερών σε μακρές περιόδους λειτουργίας, όπως είναι τα μέιζερ (μετρούν συχνότητες του υδρογόνου). Από την ώρα που δείχνουν τα μέιζερ, την ώρα που δείχνει μια ομάδα ρολογιών καισίου μικρότερης ακρίβειας, την ώρα του ρολογιού πίδακα καισίου, προκύπτει η ώρα που δίνει το Μπόλντερ στην έδρα του παγκόσμιου συστήματος στο Παρίσι. Σε συνδυασμό με την ώρα που δίνουν άλλα 220 ρολόγια, διάσπαρτα σε ολόκληρη την υδρόγειο, προκύπτει ο Παγκόσμιος Συντονισμένος Χρόνος. Ο συνδυασμός των χρόνων αυτών γίνεται μέσω του αμερικανικού συστήματος GPS και του αντίστοιχου ρωσικού συστήματος παγκόσμιου εντοπισμού.

Το ακριβέστερο ατομικό ρολόι.

Το τωρινό ατομικό ρολόι Καισίου έχει ακρίβεια κατά την οποία μπορεί να χάσει μόνο 1 δευτερόλεπτο σε 100 εκατομμύρια χρόνια. Ένα νέο ατομικό ρολόι μετράει τον χρόνο με τον εντοπισμό των φυσικών δονήσεων ατόμων στροντίου στο κόκκινο φως λέιζερ. Είναι τόσο ακριβές που μπορεί να μετρήσει ακόμη και τις ελάχιστες αλλαγές που γίνονται στο πέρασμα του χρόνου από διαφορετικά υψόμετρα. Δεν χάνει ούτε ένα δευτερόλεπτο στα πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Για να καταλάβουμε αυτό το χρονικό διάστημα πρέπει να πούμε ότι η Γη μας έχει ηλικία περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Το ρολόι στροντίου είναι κατά περίπου 50% πιο ακριβές από τον έως τώρα κάτοχο του παγκόσμιου ρεκόρ ακρίβειας, ένα ρολόι κβαντικής λογικής, που δημιουργήθηκε από ερευνητές στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) των ΗΠΑ και του πανεπιστημίου του Κολοράντο. Από άποψη σταθερότητας το ρολόι στροντίου είναι εξίσου σταθερό με το καλύτερο μέχρι σήμερα σε αυτό τον τομέα ατομικό ρολόι υττέρβιου, που δημιουργήθηκε από το NIST τον Αύγουστο του 2013.

Προς το παρόν πάντως, σύμφωνα με τον τρέχοντα επίσημο διεθνή ορισμό των μονάδων του χρόνου, μόνο τα ατομικά ρολόγια καισίου θεωρούνται ακριβή, μολονότι τα πειραματικά ρολόγια στροντίου είναι πιο ακριβή, καθώς λειτουργούν σε οπτικές συχνότητες, που είναι πολύ ανώτερες από τις συχνότητες μικροκυμάτων που χρησιμοποιούν τα ρολόγια καισίου. Θεωρείται θέμα χρόνου, ώσπου το ρολόι στροντίου να αντικαταστήσει το ρολόι καισίου ως το νέο διεθνές πρότυπο για την μέτρηση του χρόνου. Στο νέο σούπερ ρολόι, λίγες χιλιάδες άτομα του χημικού στοιχείου στροντίου διατηρούνται «παγιδευμένα» σε μια στήλη που καλείται «οπτικό πλέγμα» και δημιουργείται από ισχυρό φως λέιζερ. Οι επιστήμονες καταγράφουν τα «τικ-τακ» του στροντίου (με ρυθμό 430 τρισεκατομμυρίων ανά δευτερόλεπτο), έχοντας «λούσει» τα άτομά του με το σταθερό ερυθρό φως ενός λέιζερ, το οποίο έχει την ίδια ακριβώς οπτική συχνότητα με αυτή που τα άτομα ταλαντεύονται μεταξύ δύο ενεργειακών επιπέδων τους.

Τα ατομικά ρολόγια νέας γενιάς έχουν ήδη συνεισφέρει στην επιστημονική έρευνα και αναμένεται μελλοντικά να βοηθήσουν στην ανάπτυξη καινοτομικών τεχνολογιών, όπως οι σούπερ αισθητήρες βαρύτητας, θερμοκρασίας κ.α. Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι η σχετική έρευνα στο NIST χρηματοδοτείται και από την Υπηρεσία Προωθημένων Αμυντικών Ερευνών (DARPA) του αμερικανικού Πενταγώνου.

Το δευτερόλεπτο, δεν έχει την ίδια διάρκεια παντού στη Γη. Σύμφωνα με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, ο χρόνος τρέχει πιο αργά όταν η δύναμη της βαρύτητας μεγαλώνει. Στην κορυφή ενός βουνού ο χρόνος κυλά πιο γρήγορα από ό,τι στη βάση του, αφού η απόσταση της κορυφής από το κέντρο της Γης είναι μεγαλύτερη και η βαρύτητα μικρότερη. Το νέο ρολόι είναι τόσο ακριβές ώστε καταγράφει την επιβράδυνση του χρόνου ακόμα και με την παραμικρή κατακόρυφη μετατόπιση. Εδώ βέβαια παρουσιάζεται ένα σημαντικό πρόβλημα για τη μέτρηση του χρόνου, η οποία απαιτεί να υπάρχουν πολλά ρολόγια απόλυτα συγχρονισμένα μεταξύ τους. Το νέο ρολόι είναι τόσο ευαίσθητο ώστε θα ήταν αδύνατο να παραμείνει συγχρονισμένο με ένα άλλο ρολόι, ακόμα κι αν ήταν πανομοιότυπο. Ο μόνος τρόπος να αξιοποιηθούν τα νέα ρολόγια στη μέτρηση του χρόνου θα ήταν να τα στείλουμε στο Διάστημα, μακριά από τις επιδράσεις της Γης. Ακόμα όμως κι αν αυτό δεν συμβεί, η νέα τεχνολογία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στη γεωλογία για τον εντοπισμό σχηματισμών του υπεδάφους που προκαλούν ανεπαίσθητες μεταβολές στη βαρύτητα, και επομένως και στο ρυθμό του χρόνου.

Πώς χαρακτηρίζονται τα ρολόγια χειρός.

1. Αναλογικό ρολόι. Τα αναλογικά ρολόγια έχουν συνήθως τρεις δείκτες. Ο μικρότερος δείχνει την ώρα, ο πιο λεπτός τα λεπτά και ο πιο μακρόστενος τα δευτερόλεπτα. Κάποια αναλογικά ρολόγια δείχνουν τους αριθμούς με παραδοσιακά (αραβικά) νούμερα, ενώ άλλα με ρωμαϊκά νούμερα ή άλλα σύμβολα. Αναλογικό ρολόι έχει επικρατήσει να λέγεται το απλό ρολόι μπαταρίας.

2. Ψηφιακό ρολόι. Το ψηφιακό ρολόι, σε αντίθεση με το αναλογικό, δεν έχει δείκτες. Η ώρα φαίνεται στο καντράν με ψηφιακά νούμερα. Παραδοσιακά χρησιμοποιείται από αθλητές γιατί μπορεί να κάνει διαφόρων ειδών χρονομετρήσεις.

3. Αυτόματο ρολόι. Τα αυτόματα ρολόγια δεν έχουν ηλεκτρονικό μέρος, δηλαδή δεν έχουν μπαταρία, οπότε αν δεν φορεθούν για αρκετές μέρες ενδέχεται να σταματήσουν. Τότε απλά θα πρέπει να φορέσουμε το ρολόι μας, να ρυθμίσουμε την ώρα και να το ξεκινήσουμε.

4. Ρολόι χρονογράφος. Το χρονόμετρο είναι χρήσιμο όταν χρειάζεται να καταγράφεις γεγονότα ακριβείας. Στο πλάι του χρονομέτρου υπάρχει ένα κουμπί έναρξης / παύσης, το οποίο ξεκινάει και σταματάει την καταγραφή του χρόνου τη στιγμή που το πατήσεις.

5. Καταδυτικό ρολόι. Είναι ειδικά σχεδιασμένο για υποβρύχιες καταδύσεις. Ένα ρολόι κατάδυσης είναι απαραίτητο να είναι αδιάβροχο τουλάχιστον για 200 μέτρα (20atm). Τα καταδυτικά ρολόγια είναι συνήθως μπαταρίας και μπορεί να είναι είτε αναλογικά, είτε ψηφιακά, είτε και τα δύο. Η πλειονότητα αυτών που τα χρησιμοποιούν σε καταδύσεις προτιμούν τα ρολόγια με ψηφιακές ενδείξεις για να μπορούν να ελέγχουν το βάθος και το χρόνο που παραμένουν στο νερό.

6. Ρολόι ως αξεσουάρ μόδας. Το ρολόι είναι ένα από τα βασικά αξεσουάρ ντυσίματος. Ένα απλό ντύσιμο παίρνει τελείως άλλη μορφή με ένα εκκεντρικό ρολόι. Οι γυναίκες αγοράζουν συνήθως χρωματιστά ρολόγια και τα παιδιά προτιμούν τα πιο απλά, αλλά πάντα κοντά στις απαιτήσεις της μόδας.

7. Μηχανικό ρολόι. Όπως αναφέραμε χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα και συχνό κούρδισμα. Οι λάτρεις αυτού του ρολογιού ακούν τη διαφορά, αφού ο μηχανισμός του κάνει ένα ελαφρύ θόρυβο καθώς δουλεύει. Κάποια από τα μηχανικά ρολόγια είναι και ‘skeleton’, δηλαδή το πλαίσιο που περιέχει το μηχανισμό δεν είναι εξολοκλήρου κατασκευασμένο από ατσάλι αλλά έχει και μέρη που καλύπτονται από ορυκτό κρύσταλλο, έτσι ώστε ο κάτοχός του να βλέπει όλη τη λειτουργία του μηχανισμού.

8. Ρολόγια ειδικού κοινού. Ως ρολόγια ειδικού κοινού θεωρούνται τα ρολόγια που φορούν κυρίως άνδρες που ασχολούνται με extreme sports, είτε είναι στις ειδικές δυνάμεις, είτε ασχολούνται με το μηχανοκίνητο αθλητισμό. Είναι  πιο ανθεκτικές κατασκευές καθώς προορίζονται για βαριά χρήση με ειδικό μηχανισμό που να μπορεί να αντέχει τις προσκρούσεις σε σκληρές επιφάνειες.

9. Χειροποίητο Ρολόι. Ακριβό, χειροποίητο και σπάνιο. Ιδανικό για συλλέκτες ρολογιών και θιασώτες του κόσμου του ρολογιού, το χειροποίητο ρολόι έχει φτιαχτεί για να εντυπωσιάσει με τη μοναδικότητά του. Παράγονται ελάχιστα κάθε χρόνο και θα τα βρείτε μόνο σε μεγάλους οίκους του εξωτερικού.

10. Smartwatch. Ανήκει στη νεότερη γενιά ρολογιών και παρέχει αδιαμφισβήτητα τις περισσότερες εφαρμογές σε σχέση με τα προηγούμενα ρολόγια. Συνδέεται με το κινητό, και μαζί με την ώρα, δείχνει και άλλες λειτουργίες όπως σφυγμούς, βήματα, ποιότητα ύπνου και άλλα.

11. Ελβετικό ρολόι. Το Ελβετικό ρολόι δείχνει ονομαστικά την προέλευσή του, αλλά στην πραγματικότητα έχει μείνει στην νοοτροπία μας ως το ποιοτικό, παραδοσιακό, κομψό ρολόι. Οι Ελβετοί, διατηρώντας μια τεράστια παράδοση στον χώρο του ρολογιού, κατάφεραν να συνδυάσουν την ακρίβεια με την κομψότητα και το διαχρονικό σχεδιασμό. Ως Swiss Made θεωρούνται τα ρολόγια που είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένα στην Ελβετία. Επιπλέον, υπάρχει και η κατηγορία Swiss Parts, που σημαίνει ότι φοράνε μόνο Ελβετικό μηχανισμό ενώ το ρολόι μπορεί να είναι κατασκευασμένο σε άλλη χώρα.

Ένα καλό ρολόι είναι απαραίτητο στην καθημερινότητα μας. Μπορεί ο χρόνος να μην ελέγχεται από εμάς, αλλά συμφωνείτε ότι πρέπει να κάνουμε σωστή χρήση του.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΚΑΡΠΟΥΖΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ - ΧΗΜΕΙΑΣ