Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων - Γράφει η Γεωργία Ψύρρα, Πολιτισμολόγος

Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), καθιέρωσε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων, στη προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο των Μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία.

Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, το Μουσείο είναι ένα  Ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας, το οποίο έχει σκοπό να συγκεντρώνει, να μελετά και να παρουσιάζει στο κοινό τις ανθρώπινες δημιουργίες, με σκοπό τη γνώση, τη διατήρηση και την αξιοποίηση της πολιτιστικής παράδοσης ενός τόπου.

Η ιστορική παράδοση ενός τόπου εκφράζεται με τα μνημεία και τα έργα τέχνης, τα οποία χιλιάδες χρόνια πριν εμπνευσμένοι καλλιτέχνες κατασκεύασαν, αφήνοντας σε κάθε καινούργια γενιά την ευθύνη της διατήρησής τους. Από ένστικτο περισσότερο οι λαοί απέκτησαν μία εμπειρική γνώση  για την προστασία τους, βλέποντας χρόνο με χρόνο την καταστρεπτική φθορά τους.

Ίσως η αιτία για να ασχοληθούν με τα μνημεία προήλθε από τον ίδιο τον εαυτό τους. Δηλαδή παρατήρησαν ότι από διάφορες αιτίες επηρεαζόταν ο ρυθμός δραστηριότητάς τους. Όπως ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ένα κατάλληλο χώρο με ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες για να αναπτυχθεί και να ζήσει φυσιολογικά, έτσι και τα μουσειακά αντικείμενα πρέπει να στεγάζονται σε κατάλληλους χώρους με κατάλληλες συνθήκες ώστε να διατηρούνται στο χρόνο όσο το δυνατόν καλλίτερα.

Οι ορισμοί αυτοί υπογραμμίζουν τους σκοπούς και το ρόλο των Μουσείων στην κοινωνία τόσο για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και τη μελέτη του πολιτισμού ενός τόπου, όσο για να καταστούν τα Μουσεία όργανα παιδεύσεως στην υπηρεσία του κοινού. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι ένας από τους βασικούς σκοπούς ενός Εθνογραφικού Μουσείου είναι η επιστημονική έρευνα και η λειτουργία του σαν ερευνητικού κέντρου. Η μελέτη, η σωστή τεκμηρίωση και δημοσίευση, είναι εργασίες που πρέπει απαραίτητα να βρίσκονται μέσα στο πρόγραμμα ενός Εθνογραφικού Μουσείου για τη μελέτη και παρουσίαση του υλικού πολιτισμού έτσι ώστε να μπορεί να δοθεί με πληρότητα η συλλογική μνήμη ενός τόπου. 

Ζούμε, ευτυχώς, σε μία σύγχρονη εποχή η οποία με τις νέες τεχνολογικές επινοήσεις, αλλά και την αυξημένη παράλληλα παραδοσιακή περιέργεια (τόσο των τουριστών όσο και των ίδιων των τοπικών απογόνων)  έδωσε εθνικό γόητρο στα Εθνογραφικά Μουσεία και ενέπνευσε τοπικούς πολιτιστικούς φορείς αλλά και ιδιώτες να επιθυμούν την προβολή των παραδοσιακών τεκμηρίων. Στην περίπτωση των ιδιωτικών πρωτοβουλιών, θα πρέπει να επαινέσουμε τους δημιουργούς και να ενισχύσουμε την προσπάθειά τους. 

Αποστολή λοιπόν θα πρέπει να δώσουμε και εμείς στα Μουσεία μας, όπου η ζήτηση σήμερα (το πλήθος των επισκεπτών) και η προσφορά (τα εκθέματα και ο τρόπος τους) παρουσιάζουν απαιτήσεις. Θα δεχόμαστε πρόσχαρα και παιδαγωγικά το κοινό, θα του κινούμε το «εσωτερικό» του ενδιαφέρον ώστε να θέλει να μας επισκεφτεί και να μη βιάζεται να φύγει. Θα του διδάσκουμε την ποιότητα, αλλά θα του ικανοποιούμε την ιστορική περιέργεια και την πολιτιστική ψυχαγωγία.

Τα Μουσεία αντιπροσωπεύουν την  Πολιτισμική Κληρονομιά κάθε χώρας. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών είναι ότι ασχολούνται με τον Άνθρωπο και τα έργα του και ότι απευθύνονται στον Άνθρωπο, για αυτό χρειάζονται ενθουσιασμό, πάθος και αγάπη.

Γεωργία Ψύρρα

Πολιτισμολόγος

«Εθνικό Ιστορικό Μουσείο» ΑΘΗΝΑ Πρακτικά