Οικογενειακό Δίκαιο: «Πρόοδος ή Οπισθοδρόμηση»

Θα περίμενε κανείς σε αυτή τη δημόσια συζήτηση που γίνεται για την τροποποίηση βασικών διατάξεων του Οικογενειακού Δικαίου σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα όπως αυτόν του παιδιού, να πρωταγωνιστεί το ίδιο το παιδί και οι επιθυμίες του κι όχι να γίνεται έδαφος διαμάχης, εργαλειοποίησης και μπαλάκι στα χέρια των «μεγάλων».

Για τους πολίτες που δεν χρειάστηκε ποτέ να ασχοληθούν με το ζήτημα, η υποχρεωτική συνεπιμέλεια μοιάζει μάλλον λογική. Κι αυτό γιατί ο όρος μπερδεύεται με την κοινή γονική μέριμνα, η οποία βέβαια ισχύει στην Ελλάδα από το 1983.

Στην επιτροπή Τσιάρα, συμμετείχαν επιλεγμένοι εκπρόσωποι του νομικού κόσμου. Επιστημόνισσες κι επιστήμονες με αντικείμενο το παιδί και την ψυχική υγεία, την οικογένεια και τις γυναίκες, τις μητέρες κ.ά ήταν ανύπαρκτες κι ανύπαρκτοι, ενώ εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων, φορέων δικαιωμάτων του παιδιού, γυναικείων και φεμινιστικών οργανώσεων, της Εταιρείας Οικογενειακού Δικαίου, κοινωνιολόγων, επίσημων δικαστικών ενώσεων κ.λπ. απουσίαζαν επίσης, καθώς μάλλον θεωρήθηκαν αχρείαστοι.

Έτσι, η Κυβέρνηση προωθεί ένα νομοσχέδιο το οποίο:

Καταργεί την εξατομικευμένη, κατά περίπτωση, έρευνα του συμφέροντος κάθε παιδιού και επιβάλλει την υποχρεωτική, εκ του νόμου, από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας από τους χωρισμένους γονείς (άρθρο 7 Ν/Σ). Την από κοινού άσκηση της επιμέλειας (τη λεγόμενη «συνεπιμέλεια») εισάγει διαμέσου της κοινής άσκησης τη γονικής μέριμνας, της οποίας η επιμέλεια αποτελεί μέρος, καθώς και έμμεσα, με την απαίτηση της επικοινωνίας κατά το 1/3 τουλάχιστον του χρόνου (άρθρο 13 Ν/Σ). Η λογική αυτή επιβάλλει μία άκαμπτη, μηχανιστική, δυσεφάρμοστη, ερήμην του συμφέροντος του τέκνου, ρύθμιση της επικοινωνίας του γονέα που δεν διαμένει με το τέκνο (τεκμήριο 1/3 του (τίνος;) χρόνου) που δεν αρμόζει σε σχέσεις με παιδιά. Αντίθετα, συνεπάγεται εναλλασσόμενη διαμονή του παιδιού, που σε συγκρουσιακά διαζύγια επιδρά αρνητικά στον ψυχισμό και την εξέλιξή του.

Επιβάλλει τη συνέχιση της άσκησης της γονικής μέριμνας και από τον κακοποιητή γονέα, από κοινού με το θύμα του, ή τη συνέχιση της επικοινωνίας του με το παιδί που κακοποίησε, έως την αμετάκλητη καταδίκη του (άρθρα 13 και 14 Σ/Ν).

Εν έτει 2021, θα περίμενε καμιά ή κανένας, μέτρα όπως η θεσμοθέτηση του Οικογενειακού Δικαστηρίου, όπου μια διεπιστημονική ομάδα με ψυχίατρους παιδιού και εφήβου, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς με εξειδίκευση, θα εκτιμά την κάθε περίπτωση και θα επικουρεί τον δικαστή στην κάθε απόφαση.

Οι υπηρεσίες να παρέχονται δωρεάν στα υπό διάσταση ζευγάρια και η διαμεσολάβηση να προηγείται του διαζυγίου, εκτός από τις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Τέλος, να καταβάλει η Πολιτεία το ποσό για τη φροντίδα παιδιών, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε ανεργία, στο πλαίσιο ανταποδοτικότητας των φόρων, όπως αναφέρεται και στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, στο πλαίσιο της προστασίας του ανηλίκου από τη φτώχεια, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Ένας άλλος πυλώνας είναι ο εκμηδενισμός της διατροφής, διότι «τεκμαίροντας την επικοινωνία με το παιδί κατά ⅓ , συμψηφίζεται η διατροφή προς τα κάτω.  Το πόσο σημαντικό είναι αυτό, φαίνεται από το γεγονός ότι η μη καταβολή της διατροφής δεν αποτελεί λόγο για στέρηση επιμέλειας, ενώ αν μια κακοποιημένη γυναίκα, ένα πάρα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο, αρνείται να συναντήσει τον πατέρα σε αυτό το ⅓ της επικοινωνίας, στην προσπάθεια να προστατέψει το παιδί, αυτός είναι λόγος στέρησης επιμέλειας. Είναι ένα εφιαλτικό πλέγμα για την ευάλωτη γονεϊκότητα που μέσα στις συνθήκες καπιταλισμού και ρατσισμού, είναι η γυναίκα, η φτωχή, η μετανάστρια, ο ανάπηρος γονιός, η ΛΟΑΤΚΙ γονεϊκότητα, υποχρεώνοντάς τη να είναι σε επικοινωνία με τον κακοποιητή.

Η υποχρεωτικότητα της συνεπιμέλειας ως οριζόντιο μέτρο θα είναι ένα τραγικό βήμα κοινωνικής οπισθοδρόμησης και η μεγάλη ανησυχία μας είναι πως το νομοσχέδιο που έρχεται,  το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να έχουμε περισσότερα δυστυχισμένα παιδιά, και, βέβαια, δυστυχισμένους γονείς, που δεν κατάφεραν να τα βρουν, επιλέγοντας τελικά να λύσουν τις διαφορές τους δικαστικά, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική τους επιβάρυνση.

Ο μισογυνικός και ταξικός χαρακτήρας του νομοσχεδίου ήταν ολοφάνερος από την πρώτη μέρα και δεν μπορεί να αλλάξει με κάποιες "λειάνσεις στις γωνίες". Όμως δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε και κάτι διαφορετικό από τη ΝΔ, για την οποία η ισότητα των φύλων είναι "επικοινωνία και όχι ουσία", και η οποία συνεχίζει απερίσπαστη το έργο της, παρά τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει αυτό το νομοσχέδιο.

ΠΕΡΥ ΧΑΡΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-ΜΕΛΟΣ Ν.Ε ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ