Αντώνης Τούλας: Καλά είναι τα ονόματα αλλά προέχει η διαφύλαξη των Μετεώρων μας - Έγγραφο-φωτιά από τον Συνήγορο του Πολίτη που ενημερώνει την Ουνέσκο [ΣΧΛ]

Ωραία όλα αυτά και μπράβο αλλά πώς στην πράξη προστατεύετε εσείς ως δημοτική αρχή αυτό το μνημείο; Φέτος που συμπληρώνονται 30 χρόνια από την ένταξή του στον κατάλογο της Ουνέσκο ο Συνήγορος του Πολίτη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ενημερώνοντας το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της Ουνέσκο για την πολιτιστική και περιβαλλοντική υποβάθμιση στην οποία υπόκειται η περιοχή των Μετεώρων.

Τι απαντά σε όλα αυτά η δημοτική αρχή;

Παραθέτω αυτολεξεί το τελευταίο έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη που εστάλη και στο Δήμο Μετεώρων:

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

4 Ιουνίου 2018
Αριθμ. Πρωτ.: 229796/24215/2018

ΠΡΟΣ:

1. ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
    ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΟΜΗΣΗΣ
    Λιαππίδη 7, 42200 ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ

2. ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
    Ευθ. Βλαχάβα 1, 42200 ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ

3. ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
    Δ. Καλαμάτα 3, 42131 ΤΡΙΚΑΛΑ

4. ΥΠΠΟΑ
    ΔΝΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
    Μπουμπουλίνας 20-22, 106 82 ΑΘΗΝΑ

5. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
    Τμήμα Περιβάλλοντος & Υδροοικονομιας Τρικάλων
    Β. Τσιτσάνη 31, 41132 ΤΡΙΚΑΛΑ

6. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
    Τμήμα Τεχνικών Έργων
    Β. Τσιτσάνη 31 41132 ΤΡΙΚΑΛΑ

Θέμα: Διαμαρτυρία για πολιτιστική και περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής των Μετεώρων

Αξιότιμες/οι κυρίες/οι,

Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κατά το άρθρο 103 παρ. 9 του Συντάγματος και το ν. 3094/2003, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4443/2016 (άρθρα 18,19 και 20) και ισχύει, εξετάζει, όπως ήδη γνωρίζετε, αναφορά πολιτών, οι οποίοι καταγγέλλουν περιστατικά πολιτιστικής και περιβαλλοντικής υποβάθμισης της περιοχής των Μετεώρων.

Ειδικότερα, την Παρασκευή 30.03.18 κλιμάκιο του ΣτΠ αποτελούμενο από τους κ. I. Σαγιά (Βοηθό Συνήγορο), Μ. Παινέση και Α. Παπαθανάσογλου (Ειδικές Επιστήμονες) συμμετείχε σε ευρεία σύσκεψη με εκπροσώπους των αρμοδίων υπηρεσιών, η οποία πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Περιφέρειας στα Τρίκαλα. Ειδικότερα παρέστησαν από την ΕΦΑ Τρικάλων η Προϊσταμένη κ. Κ. Μαντζανά και ο αρμόδιος υπάλληλος Γ. Κολομπότσιος, από την Πολεοδομία Δήμου Καλαμπάκας κ. Σ. Φορτούνης, ο ίδιος ο Δήμαρχος Καλαμπάκας κ. X. Σινάνης και οι κ.κ. Κ. Τόλης και Ν. Λύχος από τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, η κ. Ε. Καραγιάννη από τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της ΠΕ Τρικάλων, η κ. Β. Ταμπακιώτη από το Τμήμα Συγκοινωνιακών Έργων ΠΕ Τρικάλων, ο κ. Κ. Παπαδημητρίου από την ΠΕΑΠΖ της Αποκεντρωμένης, ο κ. Α. Τσιάρας Προϊστάμενος Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας ΠΕ Τρικάλων και τέλος ο Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Τρικάλων κ. X. Μιχαλάκης.

Συζητήθηκε εκτενώς η υπόθεση των Μετεώρων και ειδικότερα οι πολεοδομικές παραβάλεις σε συγκεκριμένες Μονές, οι εγκρίσεις που έχουν χορηγηθεί από την ΕΦΑ Τρικάλων, καθώς και η απόρριψη των αποβλήτων σε θέση κάτω από την ΙΜ Μ. Μετεώρου.

Αναφορικά με το Μετόχι Αγ. Αντωνίου ενημερωθήκαμε ότι έχουν κατατεθεί ενστάσεις κατά της έκθεσης αυτοψίας στο αρμόδιο ΣΥΠΟΘΑ και η εξέταση εκκρεμεί.

Ως προς τον IN Αγ. Τριάδας εδόθη επιτόπου στον εκπρόσωπο της Πολεοδομίας αντίγραφο της ΥΑ του ΥΠΠΟΑ με την οποία εγκρίθηκαν οι μελέτες που υπεβλήθησαν υπό όρους. Ένας εκ των οποίων ήταν η κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών και η επαναφορά του καθολικού στο αρχικό του περίγραμμα.

Ως προς την ΙΜ Βαρλαάμ ο Προϊστάμενος Πολεοδομίας μας ενημέρωσε ότι δεν έχει πάει για τη σχετική αυτοψία για την καταγραφή αυθαιρέτων δεδομένου ότι αδυνατεί, καθώς είναι μόνο ένα άτομο και δεν μπορεί να κάνει τις απαιτούμενες μετρήσεις. Ως προς το θέμα αυτό μας ενημέρωσε ότι έχει ήδη συντάξει έγγραφο προς τον Συνήγορο του Πολίτη με το οποίο ζητάει και τη συνδρομή του Δήμου για την διάθεση για το σκοπό αυτό πρόσθετων υπαλλήλων.

Από τους εκπροσώπους του ΣτΠ ζητήθηκε η καταγραφή των αυθαιρέτων κατασκευών, καθώς και η υποβολή των προβλεπόμενων εκ της νομοθεσίας μηνύσεων από την ΕΦΑ Τρικάλων.

Ακολούθησε συζήτηση για την τυχόν ύπαρξη εγκεκριμένων μελετών από τις οποίες να προκύπτει η προτέρα κατάσταση της πραγματοποίησης των αυθαιρέτων κατασκευών.

Επίσης, από την ΕΦΑ Τρικάλων, τονίστηκε ότι υφίσταται ένας μόνο φύλακας της αρχαιολογικής υπηρεσίας γεγονός που καθιστά δυσχερή τη φύλαξη και πλήρη εποπτεία της συνολικής έκτασης των μονών.

Περαιτέρω, ως προς το ζήτημα της φραγής του σημείου θέασης για λόγους ασφαλείας, κατά τους ισχυρισμούς των αρμοδίων υπαλλήλων, πλησίον της Ι.Μ. Αγ. Στεφάνου, στο οποίο μετέβη το κλιμάκιο του ΣτΠ κατόπιν της σύσκεψης, ζητήθηκε από την Αρχή η τροποποίηση της Τεχνικής Μελέτης και η υποβολή της στο ΚΑΣ για γνωμοδότηση.

Τέλος, αναφορικά με την απόρριψη αποβλήτων από τον βράχο του Μ. Μετεώρου ενημερωθήκαμε ότι έχουν όλα απομακρυνθεί και θα προσκομισθεί σχετικό φωτογραφικό υλικό αμέσως μετά το Πάσχα.

Σε συνέχεια της ανωτέρω σύσκεψης λάβαμε το υπ' αριθμ. πρωτ.: 2878/138/04.04.18 έγγραφο από το Τμήμα Υπηρεσιών Δόμησης του Δήμου Καλαμπάκας, στο οποίο αναφερόταν, μεταξύ άλλων, ότι αναφορικά με την Ι.Μ. Βαρλαάμ δεν προσκομίσθηκαν από τους υπόχρεους εγκρίσεις για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, όπως αυτές αναγράφονταν στο έγγραφο της ΕΦΑ Τρικάλων, ενώ λόγω του μεγέθους του πορίσματος ελέγχου, της ιδιομορφίας των χώρων και του όγκου δεν κατέστη εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου και της καταγραφής - μέτρησης των αυθαιρεσιών.

Με το υπ' αριθμ. πρωτ.: 34/15.03.18 έγγραφο της ίδιας ως άνω υπηρεσίας προς τον Δήμαρχο Καλαμπάκας ζητήθηκε, λόγω υποστελέχωσης της υπηρεσίας, ο ορισμός ομάδας ελέγχου από αρμοδίους υπαλλήλους προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος και οι μετρήσεις.

Από το εν λόγω έγγραφο, επίσης, προκύπτουν τα εξής:
1) ότι δεν διαπιστώθηκαν αυθαίρετες κατασκευές στην Ι.Μ. του Μεγάλου Μετέωρου,
2) ότι αναφορικά με τον υπόγειο χώρο στάθμευσης της Ι.Μ. Αγ. Τριάδας προσκομίσθηκε δήλωση υπαγωγής στο ν. 4495/17 με τίτλο «κλειστός χώρος στάθμευσης» και
3) ότι κατά της έκθεσης αυτοψίας και επιβολής προστίμων στο μετόχι του Αγ. Αντωνίου ασκήθηκε ένσταση στο αρμόδιο ΣΥΠΟΘΑ.

Με την υπ' αριθμ. πρωτ.: ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/131688/90896/1979/27.03.18 ΥΑ εγκρίθηκε η μελέτη αποκατάστασης όψεων και στεγών μεταβυζαντινού καθολικού και ένταξη νέου ναού στην νεότερη δυτική πτέρυγα της Ι.Μ. Αγ. Τριάδος με τον όρο, μεταξύ άλλων, να καθαιρεθούν όλες οι αυθαίρετες κατασκευές που έχουν πραγματοποιηθεί νια τη διαμόρφωση του νέου ναού.

Ακολούθως, με το υπ' αριθμ. πρωτ.: ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ΤΒΜΑΧΜΑΕ/110615/76022/1.626/530/05.04.18 έγγραφο του Τμήματος Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Αρχαιολογιών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιολογικών Έργων του ΥΠΠΟΑ, ενημερωθήκαμε ότι η ασφαλτόστρωση της αγροτικής οδού, η οποία αφορούσε σε πολύ μεγάλη έκταση και όχι σε αποκατάσταση κάποιου μικρού τμήματος δρόμου συνιστά μείζονα επέμβαση εντός της Ζώνης Α' του αρχαιολογικού χώρου των Μετεώρων και η σχετική μελέτη όφειλε να διαβιβαστεί προς εξέταση στο ΚΑΣ.

Αναφορικά με την Ι.Μ. Αγ. Τριάδας, η υπηρεσία, στο άμεσο μέλλον θα ζητούσε σχετική ενημέρωση από την αρμόδια ΕΦΑ, προκειμένου να διαπιστωθεί η τήρηση του όρου της καθαίρεσης των αυθαιρέτων κατασκευών.

Τέλος, σχετικά με την Ι.Μ. Βαρλαάμ γνωστοποιήθηκε ότι δεν υφίσταται καμία εγκεκριμένη μελέτη. Εντούτοις, πρόσφατα κατατέθηκαν 3 μελέτες που αφορούσαν σε
1) αντικατάσταση του υφιστάμενου δικτύου ύδρευσης των Ι.Μ. Μ. Μετέωρου και Βαρλαάμ,
2) επισκευή και διαμόρφωση τμημάτων του αύλειου χώρου της Ι.Μ. Βαρλαάμ και
3) εργασίες αποκατάστασης στη λιθόκτιστη τοιχοποιία της ΝΑ πλευράς του βράχου της Ι.Μ. Βαρλαάμ.

Οι εν λόγω μελέτες βρίσκονται στο στάδιο επεξεργασίας από την υπηρεσία και θα ακολουθηθούν οι κατά νόμο ενέργειες.

Στο αρθρ. 87 του ν. 4495/17 προβλέπονται οι τρόποι απόδειξης του χρόνου κατασκευής των αυθαιρέτων κατασκευών. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι η οριοθέτηση της αδόμητης ζώνης Α' στον αρχαιολογικό χώρο των Μετεώρων καθορίστηκε το 1995 και έγινε επαναοριοθέτηση το 2012. Το γεγονός της υποβολής μελετών σε χρόνο μεταγενέστερο, οι οποίες ακόμα δεν έχουν εκτιμηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, δεν αναιρεί το γεγονός της πραγματοποίησης αυθαίρετων κατασκευών άνευ οικοδομικών αδειών και άνευ των σχετικών εγκρίσεων που απαιτεί ο αρχαιολογικός νόμος.

Περαιτέρω, επισημαίνουμε ότι η Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου, με βάση και την εγκύκλιο οικ. 20777/26.04.17 της Δ/νσης Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών & Αδειοδοτήσεων (Τμήμα Γ) επί του αρθρ. 2 παρ. 2 Στ του ν. 4030/11, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρ. 53 του ν. 4178/13, οφείλει να προβεί στον έλεγχο των κατασκευών που αφορούν τα εκκλησιαστικά ακίνητα, ενημερώνοντας την Υπηρεσία Δόμησης της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Σε συνέχεια των ανωτέρω παρακαλούμε για τα ακόλουθα:

1) Από την ΕΦΑ Τρικάλων να ενημερωθούμε εάν έχει ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία παραπομπής της υπόθεσης της Ι.Μ. Βαρλαάμ στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές βάσει των άρθρων 10 παρ.1, 3, 4, αρθρ. 56 παρ. 1 και αρθρ. 67 του ν. 3028/02.

2) Από την ΕΦΑ Τρικάλων να μας αποστείλει το αποτέλεσμα του πορίσματος του ελέγχου στον χώρο των Μετεώρων και πιο συγκεκριμένα στις Ι.Μ. Αγ. Τριάδας, Ι.Μ. Βαρλαάμ και στο Μ. Μετέωρο.

3) Επίσης, από την ΕΦΑ Τρικάλων και την Υπηρεσία Δόμησης Καλαμπάκας να μας γνωστοποιήσουν εάν έχουν πραγματοποιηθεί οι εργασίες καθαίρεσης των αυθαιρέτων κατασκευών στην Ι.Μ. Αγ. Τριάδας.

4) Περαιτέρω, από την Υπηρεσία Δόμησης Καλαμπάκας θα θέλαμε να ενημερωθούμε εάν έχει υπάρξει ανταπόκριση του Δημάρχου προκειμένου να διατεθεί προσωπικό από άλλες υπηρεσίες, ώστε να καταγραφούν οι αυθαίρετες κατασκευές στην Ι.Μ. Βαρλαάμ.

5) Σε περίπτωση αποφατικής ανταπόκρισης, έως σήμερα, ως προς την άμεση διάθεση προσωπικού στην Υπηρεσία Δόμησης, ώστε να καταγραφούν οι αυθαίρετες κατασκευές, παρακαλούμε τον Δήμαρχο Καλαμπάκας να προβεί άμεσα σε κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξευρεθούν οι αρμόδιοι υπάλληλοι που θα συνδράμουν το έργο.

6) Από το Τμήμα Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιολογικών Έργων του ΥΠΠΟΑ ζητείται ενημέρωση σχετικά με την πορεία της εκτίμησης των μελετών που έχουν κατατεθεί.

Επίσης, δεδομένου ότι, ως προκύπτει από το έγγραφό σας, λανθασμένα δεν προωθήθηκε ο φάκελος στο ΚΑΣ προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ασφαλτόστρωση του οδικού δικτύου, παρακαλούμε να ενημερωθούμε για τις διοικητικές ενέργειες στις οποίες προτίθεστε να προβείτε σε συνέχεια και του υπ' αριθμ. πρωτ.: ΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ΤΒΜΑΧΜΑΕ/171863/110414/4194/908/07.06.17 προς την ΕΦΑ Τρικάλων, που μας κοινοποιήσατε και με το οποίο ζητούσατε την επαγρύπνηση της υπηρεσίας για την τήρηση των διατάξεων του ν. 3028/02, καθώς ο αρχαιολογικός χώρος των Μετεώρων προστατεύεται και από την UNESCO (Κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς) ως μεικτό πολιτιστικό και φυσικό αγαθό. Περαιτέρω, παρακαλούμε, σχετικά με τη νομιμοποίηση του υπογείου χώρου στάθμευσης της Ι.Μ. Αγ. Τριάδας, να μας ενημερώσετε εάν έχει κατατεθεί κάποια σχετική μελέτη προς έγκριση, ακόμα και μεταγενέστερα της κατασκευής αυτού.

7) Περαιτέρω, παρακαλείται το Τμήμα Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιολογικών Έργων του ΥΠΠΟΑ να λάβει υπόψη την αναγκαιότητα ενίσχυσης της ΕΦΑ Τρικάλων με προσωπικό αρχαιοφυλάκων και να εισηγηθεί, μαζί με την ΕΦΑ Τρικάλων, προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ την πρόσληψη αρμοδίων υπαλλήλων ως μόνιμου φυλακτικού προσωπικού.

8) Από το Τμήμα Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας παρακαλούμε να ενημερωθούμε σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες έχει προβεί αναφορικά με τη φραγή του σημείου θέασης πλησίον της Ι.Μ. Αγ. Στεφάνου, η οποία είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τις απαιτούμενες εγκρίσεις και διαδικασίες και κατ' ανακολουθία με την μελέτη που είχε εγκριθεί.

9) Τέλος, από το Τμήμα Περιβάλλοντος & Υδροοικονομίας της Περιφέρειας, σε συνέχεια και όσων συζητήθηκαν στη πραγματοποιηθείσα σύσκεψη, παρακαλούμε για την προσκόμιση του φωτογραφικού υλικού, από το οποίο θα προκύπτει ότι έχουν απομακρυνθεί τα απόβλητα από τη θέση κάτω από τον βράχο του Μ. Μετέωρου, η οποία περιγραφόταν, στα προηγούμενα έγγραφα, ως εξαιρετικά δυσχερής ως προς την προσέγγισή της.

Η παρούσα επιστολή, οι προηγούμενες αυτής καθώς και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης κοινοποιούνται στο ΔΣ της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO προκειμένου να λάβει γνώση και για τις τυχόν ενέργειές του.

Σε αναμονή των ενεργειών και έγγραφων απαντήσεών σας εντός μηνός από της λήψεως του παρόντος, παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε σχετική πληροφορία.

Με τιμή

Ιωάννης Π. Σαγιάς
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:

1. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ UNESCO
    Ακαδημίας 3, (7ος όροφος), 10027 Αθήνα

2. ΥΠΠΟΑ
    ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΑΤΕΩΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
    Κ. Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη
    Μπουμπουλίνας 20 -22 10682 Αθήνα

3. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
    κ. Καλτσογιάννη Γεώργιο, Αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος,
    Υδροοικονομίας, Χωρικού Σχεδιασμού, Πολιτικής Γης, Ευρωπ. προγρ.
    Διοικητήριο, Κουμουνδούρου & Παπαναστασίου
    (Πλατεία Ρήγα φεραίου), 41110 Λάρισα

4. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
    κ. Μιχαλάκη Χρήστο Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Τρικάλων
    Βασ. Τσιτσάνη 31, 42100 Τρίκαλα

5. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡ. ΕΛΛΑΔΑΣ
    ΠΕΑΠΖ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
    Σωκράτους 111, 41110 Λάρισα

ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΟΥΛΑΣ
ανεξάρτητος Δημοτικός Σύμβουλος