Απαντήσεις στις καταγγελίες για το αρχαιολογικό χώρο των Μετεώρων [ΣΧΛ]

Οι απαντήσεις ήρθαν ως κοινοποίηση, καθώς η ΕΦΑ απάντησε σχετικά στη Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, η οποία είχε ζητήσει την ενηµέρωση.

ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Σε απάντηση του παραπάνω σχετικού µε το οποίο µας διαβιβάσατε τα «αιτήµατα - ερωτήµατα» του θέµατος, για τα αναφερόµενα στα οποία ζητήσατε ενηµέρωση, σας γνωρίζουµε τα ακόλουθα:

1. Ερώτηµα κ. (…) (αριθµός εισερχοµένου στη ΔΒΜΑ 159949/102586/2995/830)

Στο ερώτηµά της η ενδιαφερόµενη προφανώς αναφέρεται στις οικοδοµικές εργασίες που εκτελούνταν στην περιοχή της Σκήτης του Αγίου Αντωνίου, χωρίς προηγούµενη έγκριση από τις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α.

Η Εφ.Α. Τρικάλων ενηµερώθηκε σχετικά µε το αριθµ. 206/17-5-2017 έγγραφο των Υπηρεσιών Δόµησης του Δ. Καλαµπάκας και προέβη στη διακοπή τους µε το αριθµ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΤΡΙ/183373/11817/1109/18-5-2017 Σήµα Διακοπής, καθώς σε αυτοψία του αρµόδιου φύλακα αρχαιοτήτων διαπιστώθηκε ότι έχουν πραγµατοποιηθεί επεµβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο, και συγκεκριµένα κατασκευή κλίµακας, τοιχίων αντιστήριξης και ενός κτίσµατος. Στη συνέχεια απέστειλε το αριθµ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΦΑΤΡΙ/185434/119375/1114/09-6-2017 έγγραφο στην Υπηρεσία Δόµησης του Δ. Καλαµπάκας, προκειµένου να δροµολογηθούν οι διαδικασίες περί αυθαιρέτων.

2. Ερώτηµα κ. (…) (αριθµός εισερχοµένου στη ΔΒΜΑ 146359/93036/2767/774)

Στο ερώτηµά της η ενδιαφερόµενη αναφέρεται:

α) στην επιβολή αντιτίµου εισόδου στις Μονές.
Tα Μετέωρα δεν αποτελούν οργανωµένο αρχαιολογικό χώρο, τη διαχείριση του οποίου να έχει το Υπουργείο Πολιτισµού, ώστε να δύναται να επιβληθεί αντίτιµο εισόδου από το Ταµείο Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ).

Γενικότερα, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, δεν συνηθίζεται η επιβολή αντιτίµου εισόδου σε εκκλησιαστικά µνηµεία από το ΤΑΠ, καθώς αυτά ανήκουν στην Εκκλησία της Ελλάδας ή αποτελούν Νοµικά Πρόσωπα κ.λπ.

Επιπλέον, η Υπηρεσία µας, θεωρούµε, δεν έχει την αρµοδιότητα να ελέγξει τις Μονές σχετικά µε το ζήτηµα της καταβολής αντιτίµου εισόδου. Ενδεχοµένως το ζήτηµα αυτό να αποτελεί αντικείµενο των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονοµικών.

β) Τα περιβαλλοντικά ζητήµατα και γενικότερα τα θέµατα επεµβάσεων στα µνηµεία και τον περιβάλλοντα χώρο έχουν ρυθµιστεί µε την Υ.Α. ΥΠΑΙΘΠΑ/ΓΓΠ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ΤΑΧΜΑΕ /86695/20638/2984/313 «Έγκριση αναοριοθέτησης της ζώνης Α΄ και οριοθέτησης ζωνών Β΄ προστασίας του αρχαιολογικού χώρου των Μετεώρων, µε συντεταγµένες κατά το άρθρο 13 του Ν. 3028/2002» (ΦΕΚ 290/ΑΑΠ/13-9-2012).

Το «υπό έκδοση» Προεδρικό Διάταγµα χρήσεων και δραστηριοτήτων εντός του Ιερού χώρου των Μετεώρων υλοποιεί τη σχετική πρόβλεψη της παρ. 2 του άρθρου 2 του Ν 2351/1995 (Φ.Ε.Κ.: 225/Α΄/01-11-1995) «Αναγνώριση της περιοχής των Μετεώρων ως ιερού χώρου και άλλες διατάξεις», προκειµένου να επιλυθούν ζητήµατα που αφορούν τον «Ιερό Χώρο των Μετεώρων», όπως αυτός έχει προσδιοριστεί µε την Κ.Υ.Α.: 25572/5523/14-10-1999 (Φ.Ε.Κ.: 1975/B΄/04-11-1999).

γ) Σε ό,τι αφορά στην ύπαρξη Τοπογραφικού Διαγράµµατος στο οποίο να αποτυπώνονται τα αρχαιολογικά κατάλοιπα των Μετεώρων, αναφέρουµε ότι η Εφορεία αναµένει την έγκριση χρηµατοδότησης προκειµένου να προβεί στην τοπογραφική αποτύπωση των αρχαιολογικών καταλοίπων του χώρου σε συνεργασία µε ιδιώτη Τοπογράφο Μηχανικό, καθώς δεν διαθέτει υπάλληλο αυτής της ειδικότητας.

Το Διάγραµµα αυτό θεωρούµε ότι θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί και ως υπόβαθρο για την αποτύπωση των επιτρεπόµενων αναρριχητικών διαδροµών που προβλέπονται στο «υπό έκδοση» Προεδρικό Διάταγµα, οι οποίες σύµφωνα µε τη σχετική πρόβλεψη θα πρέπει να λάβουν την έγκριση της ΔΒΜΑ.

3. Ερώτηµα κ. (…) (αριθµός εισερχοµένου στη ΔΒΜΑ 166390/106850/3097/852)

Σχετικά µε τα ερωτήµατα που θέτει ο κ. (…), αναφέρουµε:

α) Στην Εφ.Α. Τρικάλων δεν έχει υποβληθεί αίτηµα από την Ι.Μ. Αγίου Στεφάνου για τη διάνοιξη οδού πρόσβασης και την αποκατάσταση ερειπίων στο βράχο «Μόδι».

β) Για την τοπογραφική αποτύπωση µιας περιοχής, εξ όσων γνωρίζουµε, δεν απαιτείται έγκριση. Άλλωστε, γενικότερα µιλώντας, εντός των ορίων του αρχαιολογικού χώρου των Μετεώρων υφίστανται ιδιόκτητα ακίνητα, για τα οποία απαιτείται έγκριση µόνο όταν εντός αυτών δροµολογούνται επεµβάσεις από τους κατόχους τους (και σε τέτοιες περιπτώσεις εκπονούνται τοπογραφικές µελέτες για τις οποίες δεν προαπαιτείται η συναίνεσή µας).

γ) Στο πρόσφατο παρελθόν, µέχρι και σήµερα δεν κατέστη εφικτό αρχαιολόγος της Υπηρεσίας να διενεργήσει αυτοψία στο Μόδι, καθώς δεν υπάρχει οδός πρόσβασης στην κορυφή του βράχου. Ωστόσο, µε τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας υπάρχει πλέον η δυνατότητα εντοπισµού και διαπίστωσης ύπαρξης ή µη καταλοίπων. Με αφορµή την προαναφερθείσα σχεδιαζόµενη τοπογραφική αποτύπωση των αρχαιολογικών καταλοίπων των Μετεώρων θα ελεγχθεί και ο βραχώδης όγκος του Μοδίου.

4. Επιστολή κ. (…) (δεν έλαβε αριθµό εισερχοµένου στη ΔΒΜΑ)

Σχετικά µε τα ερωτήµατα που θέτει ο κ. (…), αναφέρουµε:

α) Οι εργασίες που πραγµατοποιήθηκαν σε κτήµα κάτω από την Ι. Μ. Ρουσάνου, αφορούσαν στη συντήρηση υφισταµένης κατασκευής, καθώς και στον καθαρισµό και την ανανέωση των κληµάτων του αµπελώνα που υφίσταται στο κτήµα και ανήκει στην Ι.Μ. Βαρλαάµ.

Δεν κρίθηκε αναγκαία η γνωµοδότηση του Συµβουλίου, καθώς  για τα ζητήµατα αυτά υπάρχουν σχετικές προβλέψεις (εδάφια 3 και 8) στην Υ.Α. ΥΠΑΙΘΠΑ/ΓΓΠ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ΤΑΧΜΑΕ/86695/20638/2984/313 «Έγκριση αναοριοθέτησης της ζώνης Α΄ και οριοθέτησης ζωνών Β΄ προστασίας του αρχαιολογικού χώρου των Μετεώρων, µε συντεταγµένες κατά το άρθρο 13 του Ν. 3028/2002» (ΦΕΚ 290/ΑΑΠ/13-9-2012).

β) Η διαπλάτυνση οδού στην Τ.Κ. Καστρακίου που οδηγεί στο βράχο του Αγίου Γεωργίου Μαντηλά, έγινε µε πρωτοβουλία της κοινότητας Καστρακίου, χωρίς να υποβληθεί σχετικό αίτηµα στην Εφορεία.

Οι εργασίες που εκτελέστηκαν δεν έγιναν εγκαίρως αντιληπτές από την Υπηρεσία µας, ούτε υπήρξε κάποια σχετική καταγγελία, ώστε να προχωρήσουµε στη διακοπή τους.

γ) Η έγκριση της βελτίωσης υφιστάµενης αγροτικής οδού (η αρχή της οποίας βρίσκεται παραπλεύρως της Δούπιανης) χορηγήθηκε µε το αριθµ. 412/25-11-2014 έγγραφο της Εφ.Α. Τρικάλων µε θέµα «Γνωµοδότηση για το έργο: Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας στο Τ.Δ. Καστρακίου, Δ. Καλαµπάκας, Π.Ε. Τρικάλων», έπειτα από σχετική µελέτη που υπεβλήθη από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήµου Καλαµπάκας, µε γνώµονα τις προβλέψεις στο εδάφιο 10 της προαναφερθείσας Υ.Α.

δ) Το έργο «βελτίωσης του οδικού κυκλώµατος των Μετεώρων» εγκρίθηκε µε την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/63468/3231/25-7-2005 κατόπιν της αριθµ. 26/5-7-2005 Γνωµοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συµβουλίου.

ε) Σχετικά µε την γενικόλογη αναφορά σε τεχνικά έργα στις Μονές Μεγάλου Μετεώρου και Αγίου Στεφάνου, πιθανολογούµε ότι αναφέρεται στην «Κατασκευή κοιµητηριακού ναού εντός του περιβόλου της Ι.Μ. Αγίου Στεφάνου» που εγκρίθηκε στην αριθµ. 16/16-5-06 Συνεδρία του Κ.Α.Σ. (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/ Φ49/55871/2630/27-6-2006) ή την «Κατασκευή προστώου στο σκευοφυλάκιο της Ι.Μ. Αγίου Στεφάνου» που εγκρίθηκε στην αριθµ. 30/5-9-06 Συνεδρία του Κ.Α.Σ. (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ49/91713/ 4702/17-10-2006).

Επίσης, σε πλάτωµα της Μονής Μεγάλου Μετεώρου υπήρξε η πρόθεση να κατασκευαστεί οικίσκος της ΔΕΗ, προκειµένου να τοποθετηθούν Η/Μ εγκαταστάσεις αναβάθµισης του δικτύου. Επειδή ωστόσο δεν έχει υποβληθεί σχετικό αίτηµα, ενηµερώσαµε το ηγουµενοσυµβούλιο της Μονής ότι δεν µπορεί να εκτελεστεί καµία εργασία, αν δεν προηγηθεί η υποβολή σχετικής µελέτης (εξ όσων γνωρίζουµε εκπονείται στην παρούσα φάση). Η µελέτη αυτή θα αποσταλεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο για την απαιτούµενη γνωµοδότηση.

Για τυχόν άλλες επεµβάσεις, καθώς και για το ζήτηµα των προϊόντων απόρριψης, θα πρέπει να γίνει συγκεκριµένη αναφορά, u974 ώστε να δυνάµεθα να απαντήσουµε. Επισηµαίνουµε τέλος, ότι για τον έλεγχο των διοικητικών ορίων του Δ. Καλαµπάκας η Εφ.Α. Τρικάλων διαθέτει µόνο ένα φύλακα αρχαιοτήτων, µε αποτέλεσµα σε κάποιες περιπτώσεις να µη γίνονται εγκαίρως αντιληπτές τυχόν παράνοµες ενέργειες.

ΘΕΜΑ: Διευκρινίσεις σχετικά µε τα σηµεία θέασης και στάθµευσης του οδικού κυκλώµατος Μετεώρων.
ΣΧΕΤ.: Η από 06-6-2017 Επιστολή σας.

Σε απάντηση του παραπάνω σχετικού που αφορά στο θέµα, σας γνωρίζουµε ότι το έργο «Βελτίωση οδικού κυκλώµατος Μετεώρων» είχε Φορέα υλοποίησης και διαχείρισης τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της (πρώην) Νοµαρχίας Τρικάλων (νυν Π.Ε. Τρικάλων).

Οι εργασίες που εκτελέστηκαν, πραγµατοποιήθηκαν µε την επίβλεψη εντεταλµένων υπαλλήλων της προαναφερθείσας Διεύθυνσης.

Ο ρόλος της (τότε) 19ης Ε.Β.Α. (νυν Εφ.Α. Τρικάλων) ήταν καθαρά εποπτικός, ώστε να διασφαλιστεί η ορθή εφαρµογή της µελέτης, σύµφωνα µε τους όρους που είχαν τεθεί στην αριθµ. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/63468/3231/ 25-7-2005 Υπουργική Απόφαση.

Βάσει της Τεχνικής Έκθεσης της εγκεκριµένης µελέτης, ως θέσεις στάθµευσης και θέασης χρησιµοποιήθηκαν οι υπάρχουσες διαπλατύνσεις της υφιστάµενης οδού, στις οποίες κατασκευάστηκαν οι απαιτούµενοι τοίχοι αντιστήριξης, τα στηθαία ασφαλείας κ.λπ., όπου τούτο κρινόταν απαραίτητο από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών. Στο πλαίσιο αυτό επελέγη και η λύση που εφαρµόστηκε στη θέση θέασης 1.

Σε ό,τι αφορά τον υπόγειο χώρο στάθµευσης της Ι.Μ. Αγίας Τριάδας, ενηµερώνουµε ότι δεν σχετίζεται µε το οδικό κύκλωµα Μετέωρων. Πρόκειται για κατασκευή που υλοποιήθηκε πριν την ίδρυση της Εφορείας Αρχαιοτήτων µε χωρική αρµοδιότητα τα Τρίκαλα, µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει σήµερα δυνατότητα παρέµβασης από πλευράς µας, ώστε να αρθεί η κατάσταση που δηµιουργήθηκε στο συγκεκριµένο σηµείο.