Στιγμιότυπα και περιγραφή από την πεζοπορία της ΟΛΚ στο Κακοπλεύρι [φώτος]

Τα μέλη και οι φίλοι της ΟΛΚ, γνωρίζοντας ότι πίσω από τις λέξεις κρύβονται θησαυροί, πραγματοποίησαν μία από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια και σε απόσταση πεζοπορικές διαδρομές. Η απόσταση των 18,5 χλμ διανύθηκε σε 6 ώρες και για όσους ενδιαφέρονται περαιτέρω ο μέσος όρος θερμίδων που κατανάλωσε το κάθε μέλος ανέρχεται σε 1.500. Οι καιρικές συνθήκες διαγράφονταν ιδανικές και την ομάδα πλαισίωναν οκτώ χωριανοί φτάνοντας τον αριθμό συνοδοιπόρων στους 24.

Η αγάπη όλων των χωριανών για τον τόπο τους ανάβλυζε σε κάθε πατημασιά τους και μοιράστηκαν μαζί μας απλόχερα τις γνώσεις και τα βιώματα. Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί εξάλλου η αγωνία της Ελισάβετ για την οργάνωση της πεζοπορίας και η παρουσία του Γιάννη του δάσκαλου που άφησε τα Γιάννενα για τη συμμετοχή. Αξίζει όμως να σταθούμε στην Περιστέρα 76 χρόνων, στην Βασιλική 67 χρόνων και στην Κατερίνα 63 χρόνων που σε όλη την διαδρομή μας πρόσφεραν πανωσήκωμα την νεανικότητα της ψυχής τους, τη ζεστασιά της καρδιάς τους και το κελάηδισμα της φωνής τους. Τους ευχαριστούμε όλους για την προετοιμασία, την υποδοχή και την συνοδεία.

Ξεκινώντας από την άκρη του χωριού πήραμε πορεία ανηφορική στο πλάι του βουνού. Η πρωινή δροσιά, θες γιατί δίσταζε να αποχωριστεί το πάπλωμα του χορταριού, θες γιατί ενέδωσε στα παρακάλια των μανιταριών, μας συνόδευσε διακριτική και αμέτοχη σε όλη την διαδρομή. Τα καγκέλια της πλαγιάς μάς οδηγούσαν πότε κατάματα στην ανατολή για να λουστούμε τον πρωινό φθινοπωρινό ήλιο και πότε στις ρεματιές της πλαγιάς για να δροσιστούμε στον απόσκιο.

Ο θεσσαλικός κάμπος άρχισε να αχνοφαίνεται και τα Μετέωρα πρόβαλαν στην αντηλιά της καταχνιάς που διαλύονταν νωχελικά πάνω από τις κορφές τους. Μπροστά μας το μεγάλο φαράγγι και στην απέναντι κορυφή του λόφου ο Αϊ Γιάννης ο Πρόδρομος. Ταπεινό θρησκευτικό μνημείο γεμάτο τοιχογραφίες στο εσωτερικό του. Οι σύγχρονες επεμβάσεις «ανακαίνισης» φρόντισαν να το απαλλάξουν από το βάρος της ιστορίας και του πολιτισμού που κουβαλούσε και να το παραδώσουν «κενό περιεχομένου» στις μέλλουσες γενιές. Το εκκλησάκι συνυπάρχει με σύγχρονες κεραίες τηλεπικοινωνίας. Κάθε Εποχή στιγμάτισε το λόφο με τον πολιτισμό της.

Η τελευταία προσπάθεια πριν από την κατάκτηση της πρώτης κορυφής της διαδρομής δοκίμασε τις αντοχές μας. Οι γκάγκζιες και τα γκουγκούτσια με το μωβ και ροζ χρωματισμό τους, ξεπροβάλλοντας δεξά και ζερβά του μονοπατιού, προσπαθούσαν μάταια να αποσπάσουν την προσοχή μας από το στόχο. Η ομάδα κράτησε τη συνοχή και η αλληλοϋποστήριξη έφερε το αποτέλεσμα. Είχαμε διανύσει 2 χλμ ανηφορικής πορείας στο Μεσοβούνι. Μικρή ανάπαυλα για μια γουλιά νερό και να μοιραστούμε ζαχαρωτά και φρούτα.

Αναθαρρέψαμε γρήγορα από το πρώτο ζόρισμα και ριχτήκαμε στην κατηφορική πορεία με Βορειοανατολική κατεύθυνση. Η Βασιλική άρχισε το τραγούδι. Η βλάστηση από θαμνώδης άλλαξε σε πευκόφυτη. Δίπλα στο μονοπάτι, το πολυκαιρισμένο πεύκο μας φανέρωνε τη σωφροσύνη των παλιότερων γενιών. Διαχείριση των φυσικών πόρων με γνώμονα το αύριο και όχι το πρόσκαιρο και την απληστία. Το πεύκο είχε σημαδευτεί στον κορμό του. Για να επουλώσει την πληγή, δημιούργησε περισσότερο ρετσίνι στην περιοχή της επέμβασης. Οι άνθρωποι έπαιρναν κάθε χρόνο το ρετσινιασμένο ξύλο (δαδί) που τους πρόσφερε το πεύκο δημιουργώντας ταυτόχρονα συνθήκες παραγωγής για την επόμενη χρονιά.

Το τοπίο άλλαξε και πάλι. Η πευκόφυτη βλάστηση υποχώρησε και βρεθήκαμε σε χορτο-λιβαδικές εκτάσεις. Οι εικόνες εναλλάσσονταν με γοργό ρυθμό και η μνήμη κατέγραφε τις εντυπώσεις γνωρίζοντας ότι η διαδρομή είναι μονής κατεύθυνσης. Το Μεσοβούνι συνέχισε να μας εκπλήσσει. Από την άκρη του πλατώματος αγναντέψαμε στα πόδια μας το Κακοπλεύρι να αραδιάζει τα σπίτια του κομπολόι στα ριζά του Μεσοβουνίου. Με γοργό βηματισμό κατεβήκαμε στα Λακώματα.

Η πορεία μετατράπηκε πάλι σε ανηφορική με προορισμό την Πέτρα Μπιστάνη και την Πέτρα του Γύφτου. Ο βραχώδης ασβεστολιθικός σχηματισμός προβάλλει επιδεικτικά την διαφορετικότητά του από το γεωλογικό και φυτικό περιβάλλον της περιοχής. Στην πλαγιά της Πέτρας Μπιστάνη, τα σφεντάμια ντύθηκαν τα φθινοπωρινά τους χρώματα ακτινοβολώντας καμαρωτά τις χρυσο-καφετί τους ανταύγειες, τα έλατα στα ριζά παράβγαιναν στο θρόισμα της φυλλωσιάς και το ρέμα που έβρεχε τα πόδια της συνόδευε κελαριστά τον ήχο με την βοήθεια του καταρράκτη. Ήχος και φως και χρώματα δημιουργούσαν ένα μαγευτικό τοπίο και μία μοναδική παράσταση που σημαδεύει ανεξίτηλα τις αισθήσεις.

Ο επόμενος σταθμός στον Αηλιά μάς προσγείωσε στο μονοπάτι. Ακολουθώντας τα χνάρια της μητέρας αρκούδας και του μικρού της που αποτυπώνονταν στο χωματόδρομο περάσαμε τα Βαένια. Ριχτήκαμε στην ισοϋψή που μας φιλοδώρησε με μία καταπληκτική εναλλαγή τοπίου. Το πυκνόφυτο δάσος από πανύψηλα έλατα δημιουργούσε σκιερά τοπία και υγρό περιβάλλον. Στην περιοχή έκαναν παλαιότερα τα κονάκια τους οι Σαρακατσάνοι που ανέβαιναν με τα κοπάδια το καλοκαίρι. Με δεδομένες τις σχετικά μεγάλες θερμοκρασίες που επικρατούσαν για την εποχή, η δροσιά του ελατοδάσους φάνταζε ιδανική. Οι έμπειροι οδηγοί της ομάδας αναγνώριζαν με μεγάλη ευκολία την ασφαλή διάβαση μέσα στο λασπώδες του δρόμου. Η ταχύτητα αναγκαστικά ελαττώθηκε. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία για την πρώτη σοβαρή ανταλλαγή κοινωνικών απόψεων μεταξύ των μελών.

Περνώντας τις Γκαψιές, φτάσαμε στον αυχένα του Αηλιά. Ελπίζουμε να μη μας θυμώσουν οι Καλλιθεάτες που πατήσαμε στον τόπο τους χωρίς τη συνοδεία τους. Το σύγχρονο εκκλησάκι κτισμένο με τσιμεντόλιθους αντικατέστησε παλαιότερο λιθόκτιστο. Η ώρα του κολατσιού είναι εδώ. Η ανάγκη για αναπλήρωση των δυνάμεων επιτακτική. Άλλοι στον ίσκιο των δέντρων και άλλοι σαν τις γουστέρες στον φθινοπωρινό ήλιο, καταναλώσαμε τις λιτές ετοιμασίες και αγναντέψαμε «αφ’ υψηλού» την Καλλιθέα των Γρεβενών.

Ο αυχένας του Αηλιά όριζε την συνοριογραμμή της Ελλάδας και της Τουρκίας το 1897 και αποτελούσε ελεγχόμενη διάβαση μεταξύ των Γρεβενών και της Καλαμπάκας. Στο Νότιο λόφο είχε εγκατασταθεί το Ελληνικό φυλάκιο και στον απέναντι Βόρειο λόφο το Τούρκικο φυλάκιο. Η Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας σημάδεψε τον τόπο και με τα τοπωνύμια Βίγλα και Καραούλι σαν σημεία τούρκικων φυλακίων ,ενώ και η κορυφή του λόφου Δέντρο Τζώρτζη αποτέλεσε επίσημο φυλάκιο της συνοριογραμμής του Ελληνικού κράτους το 1897.

Αφού ξαποστάσαμε και ανακτήσαμε δυνάμεις, ξεκινήσαμε χωρίς καθυστέρηση την μονόδρομη κυκλική πορεία για το Κακοπλεύρι. Η κατηφόρα έδωσε ώθηση στην ομάδα βάζοντας σε δοκιμασία τα γόνατα των ποδιών. Άρχισαν να δημιουργούνται κενά στην συνοχή της ομάδας για να επαληθευτεί το γνωμικό «σ’κατηφόρα γκλάει κ’ι μπράσκα». Οι βιαστικοί που ξεμάκρυναν στην κορυφή της πορείας επανήλθαν στο ρυθμό της ομάδας. Το ελατοδάσος αντικαταστάθηκε από το πευκοδάσος. Ο ελαφρόισκιος του πεύκου πρόσφερε κάλυψη από τον ήλιο και την απαραίτητη δροσιά για το σώμα, αποτρέποντας επιπλέον επιβάρυνση στην προσπάθεια η οποία άρχισε να αφήνει τα σημάδια της σε όλους μας. Ωστόσο, τα περιπαίγματα που ανταλλάσσονταν μεταξύ των μελών φανέρωναν ακμαίο ηθικό και διάθεση.

Το τραγούδι της Περιστέρας, της Βασιλικής και της Κατερίνας αντιλαλούσε τοπικούς σκοπούς στο λυγερόκορμο δάσος. Το πευκοδάσος που διασχίζαμε είναι ένα νέο ηλικιακά δάσος που αναγεννήθηκε σαν συνέπεια της απουσίας ανθρώπινης εκμετάλλευσης του τόπου. Οι πλαγιές που διασχίζαμε αποτελούσαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις πριν από λίγες δεκάδες χρόνια. Η εσωτερική και η εξωτερική μετανάστευση μείωσαν το ανθρώπινο δυναμικό του χωριού με αποτέλεσμα οι εκτάσεις να μείνουν ακαλλιέργητες. Καθώς στη φύση τα κενά αναπληρώνονται, η φύση στην περίπτωση αυτή ανέκτησε το δίκιο της αλλάζοντας την φυσιογνωμία. Τα χωράφια γέμισαν με πεύκα. Σε συνδυασμό με την υλοτόμηση της βελανιδιάς για τις ανάγκες θέρμανσης των κατοίκων, η πευκοκάλυψη αναπληρώνει το κενό. Στην άκρη του δρόμου συναντήσαμε πολλές γέρικες βελανιδιές με αρκετό βελάνι στο χώμα. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσο αυτό το βελάνι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σπορά νέων δέντρων αναπληρώνοντας τα κομμένα.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά στην κουβέντα με τους χωριανούς της παρέας αντικρίσαμε τα πρώτα σπίτια του χωριού. Προσπεράσαμε στα δεξιά μας την Αγ. Παρασκευή, την παλαιότερη εκκλησία του χωριού, ταυτισμένη με την παλιά θέση του χωριού που την περιτριγύριζε. Φτάσαμε στο Αγ. Αθανάσιο. Πληροφορηθήκαμε ότι και εδώ η παλιά εκκλησία «ανακαινίσθηκε εκ βάθρων» για να δώσει τη θέση της στο σημερινό κτήριο.

Περάσαμε το ποταμάκι πριν την είσοδο στο χωριό και μάθαμε για το νερόμυλο που βρίσκονταν λίγο μακρύτερα από το γεφύρι. Το μονοπάτι ολοκλήρωσε το σκοπό του. Βατό, καθαρό και φροντισμένο σε όλη την πορεία διευκόλυνε την εξοικονόμηση ενέργειας και δημιούργησε ιδανικές και ευχάριστες συνθήκες πεζοπορίας. Άνθρωποι με μεράκι και αγάπη για τον τόπο τους οι κάτοικοι του Κακοπλερίου, μας το έδειξαν στα μέρη που περπατήσαμε ακόμη και αυτοί που δεν ήταν μαζί μας. Τους ευχαριστούμε όλους από το βάθος της καρδιάς μας.

Με τις διηγήσεις και τις ιστορίες των συνοδοιπόρων χωριανών καταλάβαμε ότι το όνομα έχει πιθανόν σχέση με το μονοπάτι που οδηγεί στον Κορυδαλό. Αποτελούσε ένα εναλλακτικό δρόμο επικοινωνίας από την περιοχή του Μαλακασίου, κοντινότερο ίσως, αλλά δυσκολότερο λόγω των συνθηκών και του τοπίου, για αυτό και το όνομα Κακοπλεύρι που αφορά στο πέρασμα από την κακή πλευρά του βουνού. Ο ρόλος της Πέτρας Μπιστάνη είναι ρόλος φύλαξης και ελέγχου του μονοπατιού από παλαιά χρόνια.

Παρατηρώντας το χωριό και το Μεσοβούνι από μακρυά, δημιουργείται η εντύπωση ενός κακοτράχαλου τοπίου, ενός «τσακιστού μέρους». Εμείς περπατήσαμε σε τόπους βατούς, τόπους ήμερους, τόπους χωρίς καταστροφικές ανθρώπινες επεμβάσεις, τόπους που τους σεβάστηκαν οι άνθρωποι και διαφύλαξαν ακέραια τη φυσική τους ομορφιά !

Η πορεία κατέληξε στο ξενοδοχείο Πανόραμα για μία μπύρα και σουβλάκια. Οι φήμες λένε ότι η μπύρα διαλύει το γαλακτικό οξύ που συσσωρεύεται στους μυς στην διάρκεια της πεζοπορίας και θέλαμε να το επαληθεύσουμε. Πάντως πολλοί από την ομάδα θα ήθελαν να δοκιμάσουν την επόμενη φορά την ντόπια νοστιμότατη πατάτα που συνόδευε τα σουβλάκια. Μάθαμε επίσης ότι το ίδιο νόστιμα είναι και τα όσπρια του χωριού.

Η Περιστέρα, η Βασιλική και η Κατερίνα μας αποχαιρέτησαν με το ανάλογο τραγούδι. Το Κακοπλεύρι ήρθε στην καρδιά μας για να μείνει.

Για την Ο.Λ.Κ.

Ι.Μ.